Hoe je hun aandacht vasthoudt – zelfs in die saaie management­vergadering

Je hebt twee grote problemen, als je je zakelijk een verhaal vertelt

Allereerst is er je angst dat ze het maar raar vinden. ‘Zeg nou maar gewoon wat je wilt zeggen,’ denk je dat hun reactie zal zijn. Je tweede probleem is nog groter: desinteresse. Je begint aan je kampeervakantie-in-de-Dordogne-verhaal en ze haken één voor één af.

Moet ik dan maar geen verhalen vertellen?

Nee, wacht, dat bedoel ik niet. Kijk, een verhaal is verreweg de beste manier om je boodschap te laten aankomen. Daarvan raak je snel overtuigd als je het zelf hebt ervaren. Je twijfel of teamleden of managers het misschien raar vinden, verdwijnt dan ook vanzelf. Sterker nog, je gaat merken dat ze het juist leuk vinden – ze kunnen even ontspannen omdat een verhaal makkelijker luistert dan de standaard bullets, cijfers en argumenten. Maar… storytelling werkt niet zomaar.  Je moet het wel goed doen. En vooraf bedenken hoe je het verhaal gaat vertellen zodat je het Netflix-effect teweegbrengt.

Het Netflix-effect?

Het geheim van een boeiend verhaal zit hem in de verrassing. Het is zaak om je toehoorder binnen enkele seconden nieuwsgierig te maken naar wat er daarna komt. Geef ze daarom een puzzel, een probleem, een bizarre situatie, een dilemma. Geef ze iets waardoor ze met je mee gaan in het verhaal en in hun hoofd óók op zoek gaan naar een oplossing. Mensen zijn namelijk dol op problemen!
Dat is precies wat Netflix doet met hun cliffhangers aan het einde van een episode: nog ééntje dan, zeg je om 02.00 uur ’s nachts tegen jezelf. Want je wilt weten hoe de hoofdpersoon zich uit die lastige situatie gaat bevrijden.

Dus ik moet cliffhangers gebruiken?

Ja en nee. Netflix doet die cliffhanger vooral op het einde van een aflevering. Wat ik zeg, is dat je daar al gelijk mee moet beginnen. Liefst al in de eerste zin. Nou vooruit, de 2e of 3e is ook goed. In ieder geval zo snel mogelijk. Zoals Kitty Kilian het zo mooi tegen me zei:

‘De eerste zinnen moeten de lezer meteen in het stuk trekken. De eerste zin zorgt dat hij de tweede leest. De tweede zin zorgt dat hij de derde leest.’

Dit mechanisme om iemands aandacht vast te houden, geldt niet alleen voor geschreven tekst, maar ook voor verhalen die je vertelt.

Heb je een voorbeeld van zulke storytelling?

Ja hoor. In trainingen geef ik meestal een paar eigen voorbeelden. Maar misschien is het nog leuker om voorbeelden van cursisten te laten zien. Hieronder zie je fragmenten van hun verhalen – de eerste zinnen waarmee ze hun verhaal begonnen. Kijk maar eens: word je nieuwsgierig?

Eerst hoor je wanneer en waar het verhaal zich afspeelt. In de Oostenrijkse bergen, het einde van de zomer komt nabij. Als hij met zulke zinnen verder was gegaan, dan had ik m’n aandacht beslist verloren. Maar door die rode zin word ik nieuwsgierig. Hij is blijkbaar ergens bang voor. Zenuwachtig. Er staat blijkbaar iets te gebeuren. Wat dan? En dan wil ik gelijk het vervolg van het verhaal horen.

Dit begint best gevaarlijk, vind ik, met het V-woord. In een zakelijke setting zou ik dat niet doen, lees hier waarom. Maar door de sterke tweede zin is het risico wellicht voldoende weggenomen. Als ik mijn manager of collega hoor vertellen dat hij of zij een moeilijke opdracht heeft aanvaard, dan wil ik wel even luisteren. Wat was dat voor opdracht, en vooral: hoe liep dat af?

Haha, deze was goud waard. Zeg nou zelf, dan wil je toch weten wat er aan de hand was! Hadden ze zich vergist in haar? Was het budget plotseling op? Was haar nieuwe functie vlak voor haar komst weggesaneerd?

Om het effect nog wat sterker te maken, zou ik de laatste woorden ‘en het was niet de mijne!’ even uitstellen. Een korte pauze van 2 tellen vooraf.

Dankjewel, ik snap het

Wacht even! Begrijpen is één. Het doén en ervaring ontwikkelen is twee.
Kijk even naar de online training Storytelling is Serious Business. Dan krijg je nog veel meer achtergronden, tips & tricks, voorbeeldverhalen en opdrachten om het uit te proberen.