Schieten op een verhaal

Hieraan moet ik denken als we het over ons leger hebben:

Rennen, schieten, bukken.
En ook: erecode, samenwerken, vertrouwen op elkaar.
En ook: stoer, onverslaanbaar, sterk.
En ook: discipline, hiërarchisch, kleineren.
En ook: oorlogsgebieden, veilig maken, dankbaar.
En ook: risico, thuisfront, doodsangst.

Dat is mijn beeld van defensie. Maar eerlijk is eerlijk: ik heb nooit gediend, dus ik weet niet waar ik het over heb. Mijn impressie komt van televisie en film, en is daarom vast niet realistisch.

Het verhaal van het leger

Het Ministerie van Defensie heeft onlangs een corporate story geschreven. Het doel is niet om te rekruteren, zo lees ik op de website van Defensie, maar om Nederland antwoord te geven op de vraag: “Waarom hebben we een leger nodig?”.

Gezien alle ontwikkelingen in de wereld verbaast het me dat deze vraag leeft onder de bevolking. Maar goed, vanuit dat vertrekpunt is het idee van een corporate story niet zo gek. Immers, met een verhaal kun je je boodschap op een magnifieke manier overbrengen. Je publiek wordt geraakt door de emotionele herkenning in het verhaal waardoor de boodschap onbewust binnenkomt en enthousiast wordt omarmd. Je kunt iemand echt raken met een goed verhaal.

Argumenten leven niet

Helaas zien we in deze ”corporate story” vooral veel argumentatie. Wie logisch kan redeneren begrijpt het best. We moeten onrust in de wereld samen met onze bondgenoten bestrijden. Desnoods met geweld. Als elders vrede is, kan hier vrede zijn.

Maar dat is niet de kracht van een verhaal. Dat zit niet in argumenten, maar in emotie. En die is ver te zoeken. Bij de vertoning van de video had minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert kippenvel bij een scene met een gevechtshelikopter: “Dat kwam heel hard binnen. Twee Apache-vliegers kwamen vorig jaar om bij een crash in Mali. De tranen sprongen mij in de ogen.”

Ik geloof haar. Maar de video is niet voor haar gemaakt. Zij is niet de doelgroep. En die doelgroep weet niet eens van die crash, en ziet beelden die doen denken aan een spannende actiefilm. Resultaat: nul emotie.

Mijn probleem met de tekst is… het zijn koude zinnen zonder ziel. En dat terwijl deze organisatie uitzonderlijk veel ziel moet hebben. Dat kan niet anders.

Neem me mee!

Er wordt nog wel een poging gedaan om iets menselijks te laten zien: “We zijn gewone mensen. Maar als het er op aankomt, riskeren we desnoods ons leven.” Beslist een goede aanzet. Maar zonder een echt verhaal komt het niet binnen. Ik geloof het best, maar ik voel er niets bij.

Hoe anders zou dat zijn als ik tenminste één van de stoere, krachtige of beangstigende verhalen had gezien? Als een militair zou vertellen hoe het is om in een gevaarlijke situatie te zitten. Hoe hij niet probeert te denken aan zijn dochtertje dat haar vader mist. Wat ze in de ogen van de locals zien die ze beschermen. Hoe de euforie en de trots voelt als een ziekenhuis weer veilig is.

Wat had ik dat graag gezien in de corporate story. Met een held, een tegenstander, een streven, een climax. Ik weet zeker dat een dagje praten met de mensen in het veld enorm veel materiaal oplevert. Verhalen natuurlijk. Juist deze mensen, die van nature over krachtige drijfveren moeten beschikken en zoveel momenten meemaken, juist zij zitten vol met verhalen. Ik vermoed dat je bij hen niet veel moeite hoeft te doen om die verhalen naar boven te halen. Wat zou het fantastisch geweest zijn om die verhalen in de corporate story terug te vinden. Dan komt het echt tot leven.

Laat het me ervaren

Ik ben nooit militair geweest. Maar wat zou ik het graag ervaren. Laat het me zien. Laat het me voelen. Dan realiseer ik me terdege waarom we een leger hebben.